Δομινικανή Δημοκρατία

Επίσημη ονομασία: Δομινικανή Δημοκρατία Έκταση: 48.730 τ. χλμ Πληθυσμός: 8.721.594 κάτ. (2002) Πρωτεύουσα: Σάντο Ντομίνγκο (2.061.302 κάτ. το 2001)Κράτος της Καραϊβικής θάλασσας, στην Κεντρική Αμερική, που καταλαμβάνει το ανατολικό τμήμα του νησιού Ισπανιόλα. Συνορεύει Δ με την Αϊτή, ενώ βρέχεται Β από τον Ατλαντικό ωκεανό, Α από τη διώρυγα Μόνα που χωρίζει τη χώρα από το Πουέρτο Ρίκο και Ν από την Καραϊβική θάλασσα.Τα χερσαία σύνορα της Δ.Δ., που έχουν μήκος 400 χλμ., καθορίστηκαν με τη συνθήκη του 1929 και το σχετικό πρωτόκολλο τροποποίησης του 1936· ωστόσο ενίοτε υπάρχουν διενέξεις με τη γειτονική Αϊτή, για λόγους κυρίως γενικής πολιτικής.Ανεξάρτητη από το 1844, η Δ.Δ. αποτελείται από 29 επαρχίες (provincias) και ένα εθνικό διαμέρισμα που καταλαμβάνει την περιοχή της πρωτεύουσας. Οι επαρχίες και το εθνικό διαμέρισμα διοικούνται από έναν κυβερνήτη που διορίζεται από τον πρόεδρο, ενώ τις τοπικές εξουσίες ασκούν οι δήμαρχοι και τα όργανα των κοινοτήτων.Επίσημη γλώσσα της Δ.Δ. είναι η ισπανική, ενώ ομιλούνται ακόμη τα αγγλικά, καθώς και μία γαλλική διάλεκτος κυρίως στα σύνορα με την Αϊτή. Ο πληθυσμός στη συντριπτική του πλειοψηφία είναι μεικτής ισπανικής, γηγενούς και αφρικανικής προέλευσης.Πολίτευμα του κράτους είναι η κοινοβουλευτική δημοκρατία προεδρικού τύπου. Το σύνταγμα που ψηφίστηκε στη Δ.Δ. στις 28 Νοεμβρίου 1966 ακολουθεί την αρχή της διάκρισης των εξουσιών. Τη νομοθετική εξουσία ασκεί το κογκρέσο που αποτελείται από τη γερουσία (30 μέλη) και τη βουλή (149 μέλη), ενώ την εκτελεστική, ο πρόεδρος της δημοκρατίας, ο οποίος εκλέγεται με άμεση ψηφοφορία για τέσσερα χρόνια, με τη συνδρομή του υπουργικού συμβουλίου το οποίο διορίζει ο ίδιος και είναι υπεύθυνο μόνο ενώπιόν του. Ο πρόεδρος είναι επίσης ανώτατος αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων και θεσπίζει τους νόμους, τους οποίους μπορεί επίσης να αναπέμπει για έγκριση με την πλειοψηφία των δύο τρίτων των δύο νομοθετικών σωμάτων. Με συνταγματική αναθεώρηση του 1994, ο πρόεδρος δεν μπορεί να εκλέγεται συνεχόμενες φορές.Το μόνο νόμιμο κόμμα μέχρι το 1961 ήταν το Δομινικανό Κόμμα. Μετά τη διάλυσή του εμφανίστηκαν περισσότεροι από 20 νέοι σχηματισμοί. Τα σημαντικότερα σύγχρονα πολιτικά κόμματα είναι το συντηρητικό Κοινωνικό Χριστιανικό Αναμορφωτικό Κόμμα (PRSC), το σοσιαλδημοκρατικό Επαναστατικό Δομινικανό Κόμμα (PRD), η Δημοκρατική Ένωση (UD) και το κεντρώο Απελευθερωτικό Δομινικανό Κόμμα (PLD). Πρόεδρος της χώρας και της κυβέρνησης εξελέγη το 2000 ο Ραφαέλ Ιπόλιτο Μεχία, ηγέτης του PRD.Σημαντικές αλλαγές στον χώρο της δικαστικής εξουσίας έγιναν το 1994 με τροποποίηση του συντάγματος· δημιουργήθηκε εθνικό δικαστικό συμβούλιο, το οποίο έχει την ευθύνη για τη λειτουργία της δικαστικής εξουσίας. Στην κορυφή της δικαστικής πυραμίδας είναι το ανώτατο δικαστήριο, το οποίο αποτελείται από εννέα δικαστές που ορίζονται από τη γερουσία και λειτουργεί ως ακυρωτικό σε θέματα νομιμότητας, ενώ παράλληλα ασκεί πειθαρχικές εξουσίες απέναντι σε όλους τους δικαστές. Τα άλλα όργανα της δικαιοσύνης είναι τα εφετεία, τα πρωτοβάθμια δικαστήρια και τα ειρηνοδικεία, που λειτουργούν στους δήμους και στο εθνικό διαμέρισμα.Μολονότι το σημερινό σύνταγμα δεν αναφέρεται στην «Καθολική παράδοση της Δημοκρατίας» όπως τα προηγούμενα, η μεγάλη πλειονότητα του πληθυσμού πρεσβεύει το ρωμαιοκαθολικό θρήσκευμα, σε ποσοστό 95%. Υπάρχει επίσης μια μικρή προτεσταντική κοινότητα.Το σύνταγμα προβλέπει την υποχρεωτική στοιχειώδη εκπαίδευση για όλους τους πολίτες, όμως το ποσοστό αναλφαβητισμού είναι σχετικά υψηλό, προπάντων μεταξύ των χωρικών. Η υποχρεωτική εκπαίδευση αφορά όλα τα παιδιά από 7 έως 14 ετών και όλες οι βαθμίδες της είναι δωρεάν εκτός από το πανεπιστήμιο. Η Δ.Δ. έχει οκτώ πανεπιστήμια, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζει το πανεπιστήμιο της Σάντο Ντομίνγκο, το παλαιότερο ολόκληρης της αμερικανικής ηπείρου, το οποίο ιδρύθηκε το 1538.Οι ένοπλες δυνάμεις της Δ.Δ. υπήρξαν για πολλά χρόνια ο μόνιμος κίνδυνος για την πολιτική ζωή της χώρας· υποστηρικτές της ολιγαρχίας του Τρουχίγιο και αντίθετοι σε κάθε δημοκρατική προσπάθεια, οι ανώτεροι στρατιωτικοί τάσσονταν εναντίον των μεταρρυθμίσεων και προκαλούσαν συχνά ταραχές. Τα τελευταία χρόνια η κατάσταση έχει αλλάξει. Η θητεία είναι εθελοντική και διαρκεί τέσσερα χρόνια. Η συνολική δύναμη των ενόπλων δυνάμεων αριθμούσε το 2001 24.500 άντρες, από τους οποίους περίπου 15.000 ανήκουν στον στρατό ξηράς, 4.000 στο ναυτικό και 5.500 στην αεροπορία.Η κυβέρνηση της Δ.Δ. έχει δημιουργήσει αρκετές υπηρεσίες στον τομέα της υγείας, αλλά το σύστημα κοινωνικής πρόνοιας θεωρείται γενικά υποβαθμισμένο. Κατά τα μέσα της δεκαετίας του 1990 υπήρχαν στη χώρα περίπου επτά χιλιάδες γιατροί του δημοσίου.Από γεωλογική άποψη, οι δομινικανές ορεινές αλυσίδες αποτελούνται από ιζηματογενείς σχηματισμούς (κυρίως ασβεστολιθικούς, με αργιλοσχίστες, κροκαλοπαγή πετρώματα, ψαμμίτες), που χρονολογούνται από τα τέλη του κρητιδικού (όπως στις μεσαίες αλυσίδες) και από το παλαιογενές, οπότε υπέστησαν πτυχές και κατακερματίστηκαν από τις συρρικνώσεις του τριτογενούς, οι οποίες ευνόησαν εξάλλου σημαντικές εισδύσεις γρανιτικού τύπου, ιδιαίτερα στην Κορδιλιέρα Σεντράλ και στο δυτικό άκρο της Κορδιλιέρα Σεπτεντριονάλ. Ο πυθμένας των κοιλάδων και οι πεδιάδες αποτελούνται, αντίθετα, από ιζήματα πιο πρόσφατης προέλευσης και από σημερινές προσχώσεις. Η απουσία της ηφαιστειακής δράσης αντισταθμίζεται από την έντονη σεισμικότητα της Κορδιλιέρα Σεπτεντριονάλ.Το νησί Ισπανιόλα μπορεί να θεωρηθεί ως ο ορεογραφικός κόμβος όλων των Αντιλλών, στον οποίο συγκλίνουν τα ανάγλυφα της Κούβας, της Τζαμάικα και του Πουέρτο Ρίκο. Η Δ.Δ. καταλαμβάνει το κεντρικό και ανατολικό τμήμα του νησιού, το πιο ορεινό. Το τμήμα αυτό διαθέτει επίσης πεδιάδες και διάρθρωση παρόμοια με το δυτικό τμήμα του νησιού, που χωρίζεται από το Πουέρτο Ρίκο με τη διώρυγα της Μόνα. Η χώρα αναδύεται από μια αρκετά βαθιά θάλασσα (4.000-5.000 μ.) τα θερμά νερά της οποίας, τροφοδοτούμενα από ισημερινά ρεύματα, έχουν ευνοήσει κατά μήκος των ακτών τον σχηματισμό πολυάριθμων κοραλλιογενών σκοπέλων. Η ορεογραφική δομή του δομινικανού εδάφους χαρακτηρίζεται από μια σειρά αλυσίδων που είναι διατεταγμένες από τα δυτικά στα ανατολικά, οι οποίες διαδέχονται η μία την άλλη με κάποια κανονικότητα και χωρίζονται από κοιλάδες. Στο κέντρο του εδάφους βρίσκεται η ψηλή Κορδιλιέρα Σεντράλ (ψηλότερη κορυφή Πίκο Ντουάρτε, 3.175 μ.)· τη συνοδεύουν, παράλληλες με αυτήν, η Κορδιλιέρα Σεπτεντριονάλ στα βόρεια, η Σιέρα δε Νέιμπα και η Σιέρα δε Μπαορούκο στα νότια· προς τα ανατολικά υψώνεται η πιο χαμηλή Κορδιλιέρα Οριεντάλ, συνέχεια του κεντρικού αναγλύφου. Η Κορδιλιέρα Σεπτεντριονάλ (ψηλότερη κορυφή Λόμα Ντιέγκο δε Οκάμπο, 1.249 μ.), με μέτωπο σε μια ψηλή και βραχώδη ακτή, δεσπόζει στα Ν σε δύο πλατιές κοιλάδες που χωρίζονται από τη Βέγκα Ρεάλ, ένα μικρό, μέτριο υψίπεδο. Η Κορδιλιέρα Σεντράλ διασχίζει όλο το δομινικανό έδαφος, από τα ΒΔ προς στα ΝΑ, και διατηρείται για περίπου 100 χλμ. σε ύψη που ξεπερνούν τα 2.000 μ. Οι πλαγιές της αυλακώνονται εγκάρσια από πολυάριθμα υδάτινα ρεύματα που συμβάλλουν στην κοιλάδα του Σιμπάο και της Βέγκα Ρεάλ από τη μία πλευρά, και στη Βάλιε δε Σαν Χουάν από την άλλη, δηλαδή στα ΝΔ, όπου ρέει ο Ρίο Γιάκε δελ Σουρ. Το νοτιοανατολικό άκρο της Κορδιλιέρα Σεντράλ χωρίζεται από τη θάλασσα με μια παράκτια πεδινή λωρίδα που διακόπτεται εδώ και εκεί από χαμηλά ανάγλυφα ή από ευρείες αρθρώσεις, όπως η Μπαΐα δε Οκόα που, με την πεδιάδα της Άσουα, βρίσκεται κάτω από την ίδια την Κορδιλιέρα. Το ανατολικό άκρο του δομινικανού εδάφους αποτελείται, τέλος, από μια ευρεία και χαμηλή χερσόνησο, την οποία διασχίζει, κατά μήκος της βόρειας πλευράς, μια μετρίου ύψους ορεινή ράχη (Κορδιλιέρα Οριεντάλ), διακλάδωση της Κορδιλιέρα Σεντράλ που δεν ξεπερνά τα 1.000 μ. Στα Ν των αναγλύφων αυτών εκτείνεται η ευρεία πεδιάδα Μπανί (Λιάνο δε Σέιμπο), που εκτείνεται έως τη θάλασσα και διαρρέεται από πολυάριθμους ποταμούς. Οι ακτές της, χαμηλές και αμμώδεις, διαρθρώνονται σε κόλπους και σε μεγάλους μυχούς.Οι κλιματικές συνθήκες του δομινικανού εδάφους καθορίζονται, εκτός από την αστρονομική θέση, κυρίως από την επίδραση των βορειοανατολικών αληγών ανέμων και από τα θερμά νερά των ρευμάτων των Αντιλλών. Δεν θα πρέπει να παραλείψει κανείς και την επίδραση του υψομέτρου που εντείνει τις θερμικές διακυμάνσεις, ιδιαίτερα στην Κορδιλιέρα Σεντράλ, ενώ η διάταξη των αναγλύφων που πλήττονται από τους αληγείς είναι αιτία διαφορετικής κατανομής των βροχοπτώσεων.Περίπου το 13% του εδάφους της Δ.Δ. καλύπτεται από δάση. Κυριότερα δέντρα είναι το μαόνι, τα έλατα και τα πεύκα. Υπάρχουν ακόμη και μεγάλες καλλιεργήσιμες εκτάσεις από ζαχαροκάλαμο, κακάο, καφέ και καπνό. Όσον αφορά την πανίδα, δεν υπάρχουν ζώα μεγάλων διαστάσεων αλλά αφθονούν τα μικρά τρωκτικά, τόσο στα δάση του υψιπέδου όσο και στα τροπικά δάση των βαθυπέδων. Πολυάριθμα είναι τα φίδια, οι σαύρες και οι χελώνες, ενώ στις υγρές ζώνες αφθονούν τα έντομα. Τα θαλάσσια και ποτάμια νερά είναι πλούσια σε ψάρια, ενώ υπάρχουν μεγάλοι πληθυσμοί μαλακίων και καρκινοειδών.Το υδρογραφικό δίκτυο εξαρτάται από τα χαρακτηριστικά του αναγλύφου, από τον κερματισμό του και από τον προσανατολισμό του. Κατά συνέπεια, οι διάφοροι ποταμοί παρουσιάζουν διαμήκη πορεία, μολονότι δεν λείπουν και εγκάρσια τμήματα σε προϋπάρχοντα ρήγματα. 0 κυριότερος υδροκρίτης ρέει και αυτός με διαμήκη πορεία, κατά μήκος της κεντρικής και ανατολικής Κορδιλιέρα, ενώ οι πιο μακροί ποταμοί δεν ξεπερνούν τα μερικές εκατοντάδες χιλιόμετρα, με παροχές σχετικά άφθονες ή κανονικές όσον αφορά εκείνους που εκβάλλουν στις βόρειες ακτές. Οι ποταμοί που κατεβαίνουν προς τα Ν, αντίθετα, χαρακτηρίζονται από παροχή στην οποία εναλλάσσονται πτώσεις και άνοδοι των νερών σε αντιστοιχία με τις ξηρές και βροχερές εποχές. Από τους ποταμούς της χώρας, ο πιο μεγάλος σε μήκος είναι ο Γιάκε δελ Νόρτε, που ονομάστηκε Ρίο δε Όρο (ποταμός του χρυσού) από τον Χριστόφορο Κολόμβο, λόγω της παρουσίας χρυσοφόρων άμμων στα 300 χλμ. του ρου του. Ο ποταμός διασχίζει την εύφορη πεδιάδα Σιμπάο, όπου τροφοδοτεί ένα εκτεταμένο δίκτυο αρδευτικών καναλιών. Με τον ίδιο τρόπο γίνεται εκμετάλλευση και των νερών του Ρίο Γιούνα.Οι πρώτοι κάτοικοι του δομινικανού εδάφους ανήκαν στη μεγάλη ομάδα των Ινδιάνων Αραουάκων που, αφού ήρθαν από τη voτιοαμερικανική ήπειρο, κατοίκησαν περίπου τον 10o αι. τόσο τις Αντίλλες όσο και τις νοτιοανατολικές ακτές των ΗΠΑ. Ιδιαίτερα οι φυλές που εγκαταστάθηκαν στο νησί αποτελούσαν τον λαό των Τάινο, που στη συνέχεια εκδιώχθηκε από μια άλλη εθνική ομάδα, τους Καρίβες. Οι τελευταίοι, με τη σειρά τους, είχαν εκδιωχθεί από την Κεντρική Αμερική από τους Μάγια και τους Αζτέκους. Σε διάστημα περίπου ενός αιώνα από την ανακάλυψη του νησιού από τον Χριστόφορο Κολόμβο, οι ιθαγενείς πληθυσμοί (περίπου 100.000) εξολοθρεύτηκαν στην κυριολεξία από τους Ισπανούς αποίκους, οι οποίοι απέσπασαν τα εδάφη τους και τους άφησαν χωρίς πιθανότητα επιβίωσης. Το φιλόξενο περιβάλλον και οι πλουτοπαραγωγικές πηγές της περιοχής (που διέθετε χρυσάφι και καλλιεργήσιμα εδάφη) είχαν προσελκύσει στο νησί πολυάριθμους αποίκους, οι οποίοι εγκαινίασαν εκεί το εμπόριο των σκλάβων που έφερναν από τη δυτική Αφρική.Το 1794 ο πληθυσμός του σημερινού δομινικανού εδάφους κατανεμόταν ως εξής: 35.000 λευκοί, 38.000 ελεύθεροι μαύροι και μιγάδες, 30.000 μαύροι σκλάβοι· οι Ινδιάνοι είχαν ήδη εξαφανιστεί. Κατά την περίοδο της ανεξαρτησίας κυριαρχούσαν οι μαύροι (περίπου 90%), ενώ στη σύγχρονη εποχή οι μιγάδες αποτελούν περίπου το 73%, οι μαύροι το 11% και οι λευκοί το 16% του πληθυσμού. Σύμφωνα με μια απογραφή που πραγματοποιήθηκε το 1920, εποχή της αμερικανικής κατάληψης, ο πληθυσμός έφτανε τους 893.600 κατοίκους· στη δεύτερη απογραφή (1935) μετρήθηκαν 1.479.000 κάτ. και στην τρίτη (1950) 2.135.000 κάτοικοι. Το 2002 ο πληθυσμός της χώρας αριθμούσε 8.721.594 κατοίκους, με πυκνότητα περίπου 178 κάτοικοι ανά τ. χλμ., ετήσια αύξηση πληθυσμού της τάξης του 1,63% και προσδόκιμο ζωής τα 71,3 χρόνια για τους άντρες και τα 75,6 χρόνια για τις γυναίκες. Από τα πανάρχαια χρόνια υπήρχαν στο δομινικανό έδαφος τέσσερις κύριες ζώνες εγκατάστασης, που διατήρησαν τα ίδια χαρακτηριστικά ακόμα και στις μέρες μας. Μία από τις ζώνες αυτές είναι η εύφορη κοιλάδα του Ρίο Γιούνα (Βέγκα Ρεάλ), που απορροφά πάνω από το μισό του συνολικού πληθυσμού της χώρας· άλλη περιοχή με πληθυσμιακή πυκνότητα είναι εκείνη που περιλαμβάνει τη νότια παράκτια λωρίδα μεταξύ Νισάο και Λα Ρομάνα. Η δυτική ορεινή ζώνη και τα βαθύπεδα της Ενρικίλιο και της Άσουα δεν προσέλκυσαν ποτέ τους κατοίκους, ενώ ακόμα και σήμερα φιλοξενούν λιγότερο από το 1/10 του συνολικού πληθυσμού· αραιοκατοικημένες είναι επίσης οι ακραίες ανατολικές περιοχές.Οι εσωτερικές μεταναστευτικές κινήσεις στη Δ.Δ. δεν είναι έντονες, αλλά φανερώνουν μια σταθερή τάση στη συγκέντρωση του πληθυσμού στις πιο εύφορες περιοχές και στα μεγάλα εμπορικά κέντρα της ακτής. Σε σχέση με το 1920, ο αστικός πληθυσμός ανήλθε από το 16,6% στο 23,8% το 1950 και στο 30,5% το 1960, ενώ το 2002 έφτασε στο 60,4%. Παράλληλα με τις δύο μοναδικές μεγάλες πόλεις της, η Δ.Δ. έχει πολυάριθμα αστικά κέντρα με πληθυσμό που ξεπερνά τους 45.000 κατοίκους, κυρίως πρωτεύουσες επαρχιών που εκτελούν διοικητικές, εμπορικές και πολιτιστικές λειτουργίες και ορίζονται κατά μεγάλο μέρος από τη μορφολογική και γεωγραφική δομή του νησιού. Τα δύο σημαντικότερα αστικά κέντρα της χώρας είναι η πρωτεύουσα Σάντο Ντομίνγκο (Santo Domingo, 2.061.302 κάτ. το 2002, βλ. λ.) και η Σαντιάγο (Santiago de los Caballeros, 461.396 κάτ. το 2002).Η Δ.Δ., μολονότι παρουσιάζει μεγαλύτερο βαθμό ανάπτυξης από εκείνον της γειτονικής Αϊτής, διαθέτει οικονομία αποικιακού τύπου, με θεαματική έλλειψη ισορροπίας στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα, όπου οι δραστηριότητες που έχουν κάποια σπουδαιότητα ελέγχονται από αμερικανικές εταιρείες. Στα μέσα της δεκαετίας του 1980 στην υφιστάμενη κατάσταση προστέθηκαν προβλήματα από την πολιτική κρίση. Η κυβέρνηση αναγκάστηκε τα τελευταία χρόνια να εξυγιάνει την οικονομία, κυρίως με μέτρα καταπολέμησης του πληθωρισμού, περιορισμού του δημόσιου τομέα και της παραοικονομίας, καθώς και αντιμετώπισης της διακίνησης ναρκωτικών. Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) της χώρας ήταν 50.000 εκατ. δολάρια ΗΠΑ το 2001, με κατά κεφαλήν εισόδημα 5.700 δολάρια. 0 πληθωρισμός που για πολλά χρόνια ήταν στο 28% (μέχρι το 1992) έπεσε στο 5% (1993) για να ξανανέβει στο 7,9% το 2000, ενώ η ανεργία βρίσκεται γενικά σε ανεκτά επίπεδα (13,8% το 1999). Με την αγροτική οικονομία ασχολείται το 20% του ενεργού πληθυσμού. Η βιομηχανία και ο ορυκτός πλούτος απασχολούν το 18%. Τα σημαντικότερα έσοδα της χώρας προέρχονται από τον τουρισμό. Ο τομέας αυτός διαθέτει περαιτέρω περιθώρια ανάπτυξης και αποτελεί προτεραιότητα στο πλαίσιο του κυβερνητικού σχεδιασμού, επειδή προσφέρει εργασία και διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο στην προσπάθεια βελτίωσης των εσόδων.Η γεωργία αποτελεί τη βάση της δομινικανής οικονομίας, απασχολώντας το 20% του πληθυσμού και συμβάλλοντας, σε μεγάλο βαθμό, στις εξαγωγές. Η γεωργική παραγωγή, όπως στην Αϊτή και στις περισσότερες χώρες της Κεντρικής Αμερικής, χωρίζεται σε δύο τομείς: εκείνον των μεγάλων σύγχρονων γεωργικών επιχειρήσεων, που ασχολούνται με εμπορικές καλλιέργειες, και εκείνον των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, οι οποίες παράγουν κυρίως προϊόντα για την εσωτερική αγορά. Η κυριότερη καλλιέργεια στις μεγάλες φυτείες είναι αυτή του ζαχαροκάλαμου, ιδιαίτερα διαδεδομένη στην παράκτια λωρίδα, από την Μπαραόνα έως τη Λα Ρομάνα, και στα βόρεια, στην επαρχία της Πουέρτο Πλάτα. Μεγάλο μέρος της βιομηχανίας ζάχαρης βρίσκεται στα χέρια εταιρειών των ΗΠΑ (United Fruit Co., South Puerto Rico Sugar Co κ.ά.). Ανάμεσα στις άλλες καλλιέργειες αξίζει να αναφέρουμε τον καφέ, το κακάο και τον καπνό. Καρύδες, αραχίδες, εσπεριδοειδή, μπανάνες και σύκα συμπληρώνουν την παραγωγή ειδών διατροφής. Μεταξύ των άλλων καλλιεργειών διακρίνονται το βαμβάκι, το καλαμπόκι, το ρύζι, η μανιόκα και οι γλυκοπατάτες. Σημαντικός είναι ο δασικός πλούτος που παρέχει πολύτιμη ξυλεία, με 562.300 κ.μ. το 2000.Παρότι η χώρα διαθέτει βοσκότοπους, η κτηνοτροφία δεν είναι πολύ ανεπτυγμένη και η αλιεία, που θα μπορούσε να βασιστεί στην αφθονία των ειδών, δεν εφαρμόζεται παρά μόνο από μικρές παράκτιες κοινότητες και για τις τοπικές ανάγκες (15.276 τόνοι αλιεύματος το 1997). Κυριότερος λόγος για την έλλειψη οργανωμένης αλιείας είναι η απουσία εξοπλισμού για αλιεία ανοιχτής θαλάσσης, αλλά και οργανωμένων μονάδων καταψύξεως για τα ψάρια.Η περίοδος της αποικιοκρατίας. Η Δ.Δ. δημιουργήθηκε από την ισπανική αποίκιση. Η Σάντο Ντομίνγκο, στο νησί Ισπανιόλα, υπήρξε μία από τις σπουδαιότερες ισπανικές βάσεις τον 16o αι., και είναι η πιο παλιά πόλη που ιδρύθηκε από Ευρωπαίους στον Νέο Κόσμο (ιδρύθηκε το 1496 από τον αδελφό του Χριστόφορου Κολόμβου, Βαρθολομαίο). Ενώ η Αϊτή, στο δυτικό τμήμα του νησιού, έγινε ένα έθνος κυρίως μαύρων, το ισπανικό τμήμα του νησιού παρέμεινε ευρωπαϊκό. Η πρώτη επίσημη διαίρεση της Ισπανιόλα έγινε το 1697 με τη συνθήκη του Ρέισουεϊκ (Ρίσβικ), με την οποία η Ισπανία παραχώρησε περίπου το μισό νησί στη Γαλλία. Από τότε το ανατολικό τμήμα ονομάστηκε Σάντο Ντομίνγκο. Μετά την εκχώρηση οι δύο αποικίες απομονώθηκαν, αλλά το 1795, με τη συνθήκη της Βασιλείας, η Ισπανία παραχώρησε και το υπόλοιπο έδαφος της Ισπανιόλα στη Γαλλία. Οι Δομινικανοί δεν δέχτηκαν ποτέ την ένωση αυτή. Την περίοδο εκείνη άρχισε η μεγάλη καριέρα του Τουσέν Λουβερτίρ· αυτός κατέλαβε τη Σάντο Ντομίνγκο το 1801 και στο όνομα της Γαλλίας ελευθέρωσε λίγους σκλάβους που ανήκαν στους Δομινικανούς κρεολούς. Το 1809 οι Δομινικανοί ζήτησαν τη βοήθεια των Βρετανών και ενώθηκαν με την Ισπανία κατά του Ναπολέοντα. Από την ανεξαρτησία έως την περίοδο Τρουχίγιο. Αφού έδιωξαν τους Γάλλους, οι Δομινικανοί επεδίωξαν την πλήρη ανεξαρτησία κατά το παράδειγμα των άλλων ισπανικών αποικιών της αμερικανικής ηπείρου. Εξεγέρθηκαν το 1821 υπό την ηγεσία του Χοσέ Νούνιες δε Κάσερες και σε λίγο διάστημα απέκτησαν αυτονομία και σύνταγμα. Ωστόσο, η νέα κυβέρνηση δεν διατηρήθηκε για πολύ στην εξουσία. Το 1822 ο Αϊτινός πρόεδρος Μπουαγέ κατέκτησε τη Σάντο Ντομίνγκο και μόλις το 1844 οι Δομινικανοί κατόρθωσαν να επανακτήσουν την ανεξαρτησία τους, χάρη στη δράση της μυστικής απελευθερωτικής εταιρείας Λα Τρινιτάρια, ηγέτης της οποίας ήταν ο πατριώτης Χουάν Πάμπλο Ντουάρτε (1813-1873). Υπό την απειλή της Αϊτής, οι Δομινικανοί ζήτησαν βοήθεια από την Ισπανία που προσπάθησε να προσαρτήσει τη Δημοκρατία ως αποικία. Η χώρα κατελήφθη ξανά από το 1861 έως το 1865 από τα ισπανικά στρατεύματα· οι Ισπανοί τελικά αναγκάστηκαν να αποχωρήσουν εξαιτίας της αποφασιστικής αντίστασης των Δομινικανών, που σε όλη αυτή την περίοδο είχαν διεξάγει έναν αμείλικτο ανταρτοπόλεμο. Στα επόμενα χρόνια η οικονομία της χώρας επιδεινώθηκε και, με τη βιομηχανία και το εμπόριο σε παρακμή, η κυβέρνηση δεν μπορούσε πια να αντεπεξέλθει στα χρέη που είχε συνάψει με το εξωτερικό (το 1904 το Βέλγιο, η Γαλλία και η Ιταλία έστειλαν τελεσίγραφο ζητώντας την καταβολή των χρεών). Η κατάσταση στο εσωτερικό ήταν εξίσου προβληματική, γι’ αυτό τον λόγο ο πρόεδρος Κάρλος Φ. Μοράλες αποφάσισε, το 1905, να ζητήσει προστασία από τις ΗΠΑ. Η έκκληση έγινε δεκτή ευνοϊκά από τον πρόεδρο Ρούζβελτ, σύμφωνα και με το δόγμα Μονρόε, που καθόριζε ότι οι ΗΠΑ έπρεπε να υπερασπίζουν οποιαδήποτε αμερικανική γη αντιμετώπιζε απειλή εισβολής. Η αμερικανική επέμβαση στη χώρα έμελλε να διαρκέσει έως το 1924. Στις αρχές της δεκαετίας του 1920 οι Δομινικανοί άρχισαν να ζητούν το τέλος του στρατιωτικού καθεστώτος. Οι ΗΠΑ, κάτω από την κατακραυγή όλης της Λατινικής Αμερικής καθώς και της ίδιας της εσωτερικής κοινής γνώμης κατά την εκλογική εκστρατεία του 1920, αποφάσισαν να κάνουν τα πρώτα βήματα προς την αποχώρησή τους από τη χώρα. Τα διαδοχικά μέτρα οδήγησαν στις προεδρικές εκλογές του Μαρτίου του 1924, κατά τη διάρκεια των οποίων εξελέγη ο Οράσιο Βάσκες. Τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους οι Αμερικανοί πεζοναύτες εγκατέλειψαν οριστικά τη χώρα. Το 1930, ύστερα από μια περίοδο σχετικής ηρεμίας, ο αντίκτυπος της παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης και η αναγγελία ότι ο Βάσκες έθετε ξανά υποψηφιότητα για τις προεδρικές εκλογές προκάλεσαν μεγάλη δυσαρέσκεια και πολυάριθμες εξεγέρσεις. Αποτέλεσμα ήταν να δημιουργηθεί προσωρινή κυβέρνηση τον Μάρτιο του 1930 υπό τον Ραφαέλ Εστρέλια Ουρένια. Τον ίδιο χρόνο η νέα κυβέρνηση διεξήγαγε εκλογές (16 Μαΐου). Νικητής αναδείχθηκε ο Ραφαέλ Τρουχίγιο Μολίνα (1891-1961), ο οποίος επέβαλε καθεστώς δικτατορίας που έμελλε να διαρκέσει 30 ολόκληρα χρόνια. Από τον Τρουχίγιο έως σήμερα. Η δολοφονία του δικτάτορα Τρουχίγιο αποτέλεσε την αφετηρία μιας νέας ιστορικής περιόδου, που σημαδεύτηκε από βίαιες εσωτερικές αντιθέσεις. Οι εκλογές του Δεκεμβρίου 1962 έδωσαν τη νίκη στον Χουάν Μπος, ηγέτη του προοδευτικών τάσεων Επαναστατικού Δομινικανού Κόμματος (ΕΔΚ), αλλά τον Σεπτέμβριο του 1963 ένα πραξικόπημα στρατιωτικών ανέτρεψε τον Μπος, ανέστειλε το δημοκρατικό σύνταγμα του Φεβρουαρίου 1963 και έθεσε εκτός νόμου τα πολιτικά κόμματα. Στις 24 Απριλίου 1965, μια λαϊκή εξέγερση υποστηριζόμενη από ομάδες συνταγματικών στρατιωτικών –που πρέσβευαν δηλαδή την επαναφορά του συντάγματος του 1963 και του Μπος– ανέτρεψε τη στρατιωτική χούντα η οποία είχε αναλάβει την εξουσία μετά την εκδίωξη του Χουάν Μπος. Ωστόσο, οι ΗΠΑ, που είχαν αναγνωρίσει και υποστηρίξει τη χούντα, διείδαν αμέσως τη διαγραφόμενη απειλή μιας νέας Κούβας και διέταξαν τον Μάιο του 1965 ένοπλη επέμβαση στη Σάντο Ντομίνγκο προς όφελος μιας καινούργιας χούντας. Η εξέγερση απέτυχε και τα στρατεύματα της Ουάσιγκτον αποσύρθηκαν. Την 1η Ιουνίου 1966 διεξήχθησαν γενικές εκλογές για την ανάδειξη του νέου προέδρου της δημοκρατίας. Στις εκλογές αυτές κέρδισε, με σημαντική διαφορά από τον Μπος, ένας πρώην άνθρωπος του Τρουχίγιο, ο Χοακίν Μπαλαγκουέρ, ο οποίος είχε παρουσιαστεί ως υποψήφιος του Κοινωνικού Χριστιανικού Αναμορφωτικού Κόμματος. 0 Μπαλαγκουέρ, που επέβαλε νέα δικτατορική κυβέρνηση, επανεξελέγη το 1970 και το 1974, παρά την αναθέρμανση του ανταρτοπόλεμου (1973 και 1975) σε υποστήριξη των παλαιών συνταγματικών. Η επιστροφή στη δημοκρατία συντελέστηκε το 1978 με την εκλογή του προέδρου Αντόνιο Γκουσμάν, ηγέτη του ΕΔΚ. Στις προεδρικές εκλογές της χρονιάς αυτής –για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας– ο ηττημένος πρόεδρος Μπαλαγκουέρ παρέδωσε κανονικά την εξουσία στον διάδοχό του. 0 πρόεδρος Γκουσμάν αυτοκτόνησε το 1982, μετά από καταγγελίες για διαφθορά. Στην προεδρία της χώρας τον διαδέχθηκε ο γερουσιαστής Σαλβαδόρ Χόρχε Μπλάνκο του ΕΔΚ. Τα επόμενα τέσσερα χρόνια σημαδεύτηκαν από βίαιες διαδηλώσεις και συγκρούσεις με τα συνδικάτα που διαμαρτύρονταν για την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης Μπλάνκο. Στις προεδρικές εκλογές του 1986 αναδείχθηκε νικητής ο πρώην πρόεδρος Μπαλαγκουέρ, αλλά οι εκδηλώσεις διαμαρτυρίας των συνδικάτων και της αντιπολίτευσης κλιμακώθηκαν. Στις εκλογές του 1990 ο Μπαλαγκουέρ κατόρθωσε να επανεκλεγεί, παρά τις κατηγορίες της αντιπολίτευσης για εκλογική νοθεία. Η νέα κυβέρνηση εφάρμοσε πρόγραμμα δημοσιονομικής λιτότητας, με αποτέλεσμα να κλιμακωθούν οι αντιδράσεις των εργαζομένων. Τον Σεπτέμβριο του 1992 δολοφονήθηκε από την αστυνομία στη διάρκεια διαδήλωσης ο αγωνιστής για τα ανθρώπινα δικαιώματα Ραφαέλ Εφρέν Ορτίθ. Στις εκλογές του Μαΐου του 1994 ο Μπαλαγκουέρ κατόρθωσε να εκλεγεί για έβδομη φορά, αλλά με οριακή διαφορά από τον αντίπαλό του, Πένα Γκόμεζ, ενώ η αντιπολίτευση διαμαρτυρόταν και πάλι για νοθεία. Η κυβέρνηση υποχρεώθηκε να συνάψει ένα Σύμφωνο Δημοκρατίας με την αντιπολίτευση και να προκηρύξει νέες εκλογές για τον Νοέμβριο του 1995. Οι εκλογές διεξήχθησαν τελικά στα τέλη Ιουνίου του 1996 και ο δικηγόρος Λεονέλ Φερνάντεζ, ηγέτης του Απελευθερωτικού Δομινικανού Κόμματος (ΑΔΚ) εξελέγη εκατοστός πρόεδρος στην ιστορία της χώρας. Παρά την εκλογική του επικράτηση, το ΑΔΚ αποτελούσε μειοψηφία στα δύο νομοθετικά σώματα της Δ.Δ., καθώς ο Φερνάντεζ είχε λάβει το χρίσμα χάρη στην υποστήριξη του Μπαλαγκουέρ. Το αδιέξοδο του Φερνάντεζ διαγράφηκε με μεγαλύτερη σαφήνεια το 1998, όταν το ΕΔΚ κέρδισε με άνετη πλειοψηφία στις εκλογές για την ανάδειξη γερουσίας. Στο διάστημα που ακολούθησε υπήρξαν πολλές αντιδράσεις για την κυβερνητική πολιτική, που ενίοτε έλαβαν μαχητική μορφή. Στις εκλογές του Μαΐου του 2000 ο Μπαλαγκουέρ έθεσε και πάλι υποψηφιότητα, ηττήθηκε όμως από τον ηγέτη του ΕΔΚ Ραφαέλ Ιπόλιτο Μεχία. Ο τελευταίος χρίστηκε πρόεδρος τον Αύγουστο του 2001, θέτοντας ως προτεραιότητα της διακυβέρνησής του την καταπολέμηση της διαφθοράς στη χώρα.Το πρώτο μισό του 16ου αι. υπήρξε για το νησί Ισπανιόλα μια ευνοϊκή περίοδος από πολλές απόψεις. Η Σάντο Ντομίνγκο, πρωτεύουσα των Αντιλλών υπό τους Ισπανούς, έδρα αρχιεπισκοπής και από οικονομική άποψη το σπουδαιότερο λιμάνι της Κεντρικής Αμερικής, επεξέτεινε την κυριαρχία της σε όλο το αρχιπέλαγος καθώς και στη ζώνη στα Β της Νότιας Αμερικής και της Ονδούρας. Λίγο μετά το πρώτο μισό του ίδιου αιώνα, με την κατάληψη του Μεξικού και την ολοένα και μεγαλύτερη σπουδαιότητα που απέκτησε το λιμάνι της Αβάνα, η Σάντο Ντομίνγκο περιήλθε σε δεύτερη μοίρα. Στην περίοδο της μεγαλύτερης ακμής της η Ισπανιόλα γνώρισε σημαντική καλλιτεχνική ζωή, κυρίως στην πρωτεύουσα, στην οποία συνέβαλαν Ισπανοί καλλιτέχνες· έτσι, σε περίπου πενήντα χρόνια η Σάντο Ντομίνγκο εμπλουτίστηκε με αρκετά σπουδαία κτίρια. Το γοτθικό στιλ που εισήχθη από τους Ισπανούς στον Νέο Κόσμο, έδωσε σταδιακά τη θέση του στο αναγεννησιακό στιλ. 0 καθεδρικός ναός της Σάντο Ντομίνγκο, ο πρώτος αμερικανικός καθεδρικός ναός του 16oυ αι., είναι γοτθικό οικοδόμημα, με θόλους σε σταυροειδή διάταξη στο κεντρικό κλίτος και δύο πλευρικά κλίτη εφοδιασμένα με παρεκκλήσια. Η πρόσοψη έχει έναν μεγάλο πυλώνα και δύο μικρότερους στις πλευρές, όπου είναι τοποθετημένα τα παράθυρα. 0 ναός αποπερατώθηκε το 1541 ύστερα από εργασίες πολλών ετών, αλλά το όνομα του σχεδιαστή παραμένει άγνωστο. Το νοσοκομείο του Σαν Νικολά, μολονότι είναι ερειπωμένο από το 1821, παραμένει ένα από τα πιο ενδιαφέροντα κτίρια της πόλης και ένα πρότυπο στο είδος του στην Αμερική έως τα τέλη του 18ου αι. Το κτίριο, που κατασκευάστηκε από τον κυβερνήτη του νησιού Νικολά δε Οβάδο και αποπερατώθηκε το 1549, θύμιζε στο σχέδιο σταυροειδή ναό με τρία κλίτη· είχε δύο ορόφους και περιλάμβανε επίσης τον καθαυτό ναό. Παντού είναι φανερή η επίδραση του αναγεννησιακού νοσοκομείου σύμφωνα με τους κανόνες των καθολικών βασιλιάδων, όπως εκείνα του Σαντιάγο δε Κομποστέλα, του Τολέδο και της Γρανάδας, με γοτθικά στοιχεία συνδυασμένα με άλλα αναγεννησιακά.Στην αποικιακή εποχή η Ισπανία, χάρη στην επίδραση του κλήρου, είχε μεταδώσει στις προνομιούχες τάξεις της αυτοκρατορίας τη δική της αντίληψη για τον κόσμο και τη ζωή, την οποία η αστική τάξη της πρωτεύουσας Σάντο Ντομίνγκο επεδίωξε να μεταβιβάσει στα πιο χαμηλά στρώματα του πληθυσμού. Αντίθετα με τις αγγλοσαξονικές αποικίες της Αμερικής, η διασταύρωση ανάμεσα στις φυλές ήταν πολύ συχνή στη Σάντο Ντομίνγκο και μάλιστα στην κρεολική αστική τάξη η παλλακεία χρησίμευε για να ικανοποιείται η ανδρική ματαιοδοξία χωρίς να δημιουργεί προβλήματα. Οι δύο εθνικές ομάδες, κρεολοί και μαύροι, συνέβαλαν έτσι στη γένεση μιας πρωτότυπης κουλτούρας. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά στοιχεία της Δ.Δ. είναι η μουσική και ο χορός, που έχουν ινδιάνικες, ισπανικές και νέγρικες επιδράσεις. Η δομινικανή μουσική, ωστόσο, παρουσιάζει ιδιαίτερα στοιχεία που τη διακρίνουν από όλες τις άλλες. Εθνικός χορός είναι ο μερένγκε. Παρότι η προέλευση της μουσικής αυτής δεν είναι γνωστή με βεβαιότητα, πολλοί πιστεύουν ότι πήρε την ονομασία της από τη μαρέγκα, λόγω του ελαφρού χαρακτήρα του χορού. Η παράδοση, εντούτοις, αναφέρει ότι καθιερώθηκε από τους στρατιώτες. Το 1855 εκδηλώθηκε μια βίαιη αντίδραση κατά του μερένγκε, αλλά ο χορός εξακολούθησε να διαδίδεται στον λαό ώσπου έγινε εθνικός χορός. 0 χορός αποτελείται από τρία μέρη: έναν αργό βηματισμό και δύο κινήσεις με οκτώ φιγούρες. Το πρώτο μέρος έχει αργή μελωδία και τα άλλα δύο πιο γρήγορη. Ανάμεσα στις λαϊκές εκδηλώσεις τέχνης, μία από τις πιο χαρακτηριστικές είναι εκείνη που ονομάζεται μέντια τούνα, ένας αγώνας ανάμεσα σε δύο ή τρεις τροβαδούρους που διαγωνίζονται στη δεξιοτεχνία. Οι αγώνες αυτοί περιλαμβάνουν τους δύο τύπους μελωδίας άλο ντιβίνο και κέχα.Η θρησκευτική επίδραση της Ισπανίας είναι φανερή στη δομινικανή ύπαιθρο. Στα χωριά βλέπει κανείς ορισμένες φορές μια πομπή να ακολουθεί μια εικόνα της Παναγίας ή ένα ξύλινο ή πορσελάνινο άγαλμα της Παναγίας της Μεγαλόχαρης, προστάτιδας της χώρας. Η πρόσοψη του καθεδρικού ναού της Σάντο Ντομίνγκο, ο οποίος χρονολογείται στο α’ μισό του 16ου αι. Διακρίνονται επιδράσεις της πρώτης περιόδου της ισπανικής Αναγέννησης σε γοτθική αρχιτεκτονική διάρθρωση (φωτ. Igda-Sef). Η Σάντο Ντομίνγκο, πρωτεύουσα της Δομινικανής Δημοκρατίας, ιδρύθηκε το 1496 και είναι η πρώτη πόλη που δημιουργήθηκε από τους Ευρωπαίους στην αμερικανική ήπειρο. Χαρτονόμισμα των 10 πέσος της Δομινικανής Δημοκρατίας. Μεγάλη αγορά στη Σάντο Ντομίνγκο. Η οικονομία της Δομινικανής Δημοκρατίας βασίζεται σε καλλιέργειες ειδών προορισμένων για εξαγωγή, όπως ο καφές, το κακάο και κυρίως το ζαχαροκάλαμο, το οποίο τροφοδοτεί σημαντικές βιομηχανίες. Στη φωτογραφία, εργοστάσιο ζάχαρης στη Ρίο Ένα. Φωτογραφία της Σάντο Ντομίνγκο, πρωτεύουσας της Δομινικανής Δημοκρατίας, από δορυφόρο της ΝΑΣA, τον Μάιο του 1992 (φωτ. NASA, earth.jsc.nasa.gov). Τμήμα λαϊκής συνοικίας στη Σάντο Ντομίνγκο, πρωτεύουσα της Δομινικανικής Δημοκρατίας. Επίσημη ονομασία: Δομινικανή Δημοκρατία Έκταση: 48.730 τ. χλμ. Πληθυσμός: 8.721.594 κάτ. (2002) Πρωτεύουσα: Σάντο Ντομίνγκο (2.061.302 κάτ. το 2002)